سیستم تهویه مطبوع و اهمیت و کاربرد آن

شرایط محیط زیست انسان تاثیر مستقیمی بر چگونگی حالات روانی، وضعیت فیزیکی، نحوه انجام کار و بطور کلی تمام شئون زندگی او دارد. از آنجائیکه بخش عمده زندگی بشر امروزی در داخل ساختمان می‌گذرد، ایجاد شرایط مطلوب زیست محیطی در ساختمان، خواه محل کار باشد یا منزل و غیره، واجد اهمیت بسیاری است که مهمترین بخش آن تهویه هوایی مطبوع برای ساکنین ساختمان با توجه به نوع فعالیت آنهاست.

زیباترین و گرانبهاترین ساختمان‌ها در صورتیکه فاقد سیستم تهویه مطبوع مناسب باشند، قابل سکونت نخواهند بود. این موضوع نشان می‌دهد که سیستم تهویه مطبوع نقش بسیار مهمی در ایجاد شرایط مطلوب زیست محیطی در ساختمان‌ها دارد.

کنترل دما، رطوبت و سرعت وزش هوا، زدودن گرد و غبار و سایر آلودگی های هوا و در صورت لزوم از بین بردن میکروب‌ها و باکتری‌های معلق در هوا، گرمایش و سرمایش هوا متناسب با فصل، عمده‌ترین وظایف یک سیستم تهویه مطبوع بوده و سایر وظایف در مراتب بعدی اهمیت قرار می گیرند.

گروه صنعتی شاهرخی در این مقاله به بیان اهمیت و کاربرد سیستم تهویه مطبوع می پردازد.

اهمیت سیستم تهویه مطبوع

سیستم تهویه مطبوع باید بتواند شرایط هوایی را در ساختمان به گونه‌ای تنظیم کند که ساکنین آن احساس راحتی و آسایش کنند. این سیستم باید بتواند دما، رطوبت و سرعت وزش هوا را کنترل کند و همچنین گرد و غبار و سایر آلودگی های هوا را از بین ببرد.

در کنار این وظایف، سیستم تهویه مطبوع باید بتواند میکروب‌ها و باکتری‌های معلق در هوا را از بین ببرد. این موضوع به ویژه در اماکن عمومی و بیمارستان‌ها بسیار مهم است.

همچنین، سیستم تهویه مطبوع باید بتواند هوا را گرمایش و سرمایش کند. این موضوع به ویژه در فصل‌های سرد و گرم سال بسیار مهم است.

در مجموع، سیستم تهویه مطبوع نقش بسیار مهمی در ایجاد شرایط مطلوب زیست محیطی در ساختمان‌ها دارد. این سیستم باید بتواند دما، رطوبت و سرعت وزش هوا را کنترل کند، گرد و غبار و سایر آلودگی های هوا را از بین ببرد، میکروب‌ها و باکتری‌های معلق در هوا را از بین ببرد.

سیستم ها و کاربرد های تهویه مطبوع

گزینش صحیح نوع سیستم تهویه مطبوع برای یک فضا یا ساختمان بخصوص، تصمیم بسیار حساسی است. انتخاب سیستم تهویه مطبوع مناسب می تواند بر کیفیت هوای محیط، مصرف انرژی، و هزینه های نگهداری و تعمیرات تأثیر زیادی داشته باشد.

عمده‌ترین مسائل که باید ملاحظه نظر طراح سیستم تهویه مطبوع قرار گیرد عبارتند از:

1– امکانات مالی شخصی یا سازمان سرمایه گذار

در طراحی سیستم تهویه مطبوع، بودجه و امکانات مالی باید در نظر گرفته شود. سیستم های تهویه مطبوع مختلف دارای هزینه های مختلفی هستند و انتخاب سیستم مناسب باید بر اساس بودجه و امکانات مالی انجام شود.

2- فضا یا ساختمان (هدف، موقعیت مکانی)

فضا یا ساختمان مورد نظر باید در نظر گرفته شود. هدف از سیستم تهویه مطبوع چیست؟ آیا برای یک ساختمان مسکونی، تجاری، یا صنعتی است؟ موقعیت مکانی ساختمان نیز باید در نظر گرفته شود. آیا در یک منطقه گرمسیری یا سردسیری قرار دارد؟

3- مشخصات خارج ساختمان، دما، رطوبت، باد، تابش، آفتاب، سایه

مشخصات خارج ساختمان باید در نظر گرفته شود. دما، رطوبت، باد، تابش، آفتاب، و سایه همه می توانند بر عملکرد سیستم تهویه مطبوع تأثیر بگذارند.

4- تغییرات بار حرارتی داخل ساختمان (ساکنین، چراغ ها)

تغییرات بار حرارتی داخل ساختمان باید در نظر گرفته شود. ساکنین، چراغ ها، و تجهیزات مختلف می توانند بر بار حرارتی داخل ساختمان تأثیر بگذارند.

5- قابلیت ساختمان در ذخیره کردن حرارت اکتسابی

قابلیت ساختمان در ذخیره کردن حرارت اکتسابی باید در نظر گرفته شود. آیا ساختمان می تواند حرارت اکتسابی را ذخیره کند و در زمان های مختلف استفاده کند؟

6- لزوم و ظرفیت پیش سرمایش جهت کاستن از اندازه دستگاههای تهویه مطبوع و یا سرمایش جزئی ساختمان

لزوم و ظرفیت پیش سرمایش باید در نظر گرفته شود. آیا پیش سرمایش می تواند از اندازه دستگاههای تهویه مطبوع و یا سرمایش جزئی ساختمان بکاهد؟

7- جنبه های فیزیکی فضا یا ساختمان از نظر تطبیق با سیستم تهویه مطبوع تجهیزات و تنظیم عملکرد سیستم، تحت بار حرارتی جزئی

در طراحی سیستم تهویه مطبوع، جنبه های فیزیکی فضا یا ساختمان باید در نظر گرفته شود. آیا فضا یا ساختمان دارای ویژگی های فیزیکی خاصی است که می تواند بر عملکرد سیستم تهویه مطبوع تأثیر بگذارد؟ آیا فضا یا ساختمان دارای پنجره های بزرگ، دیوارهای ضخیم، یا سقف های بلند است؟ آیا فضا یا ساختمان دارای تجهیزات خاصی است که می تواند بر عملکرد سیستم تهویه مطبوع تأثیر بگذارد؟

همچنین، تنظیم عملکرد سیستم تحت بار حرارتی جزئی باید در نظر گرفته شود. آیا سیستم تهویه مطبوع می تواند در شرایط بار حرارتی جزئی کار کند؟ آیا سیستم می تواند در شرایط بار حرارتی جزئی به طور موثر کار کند؟

8- انتظارات و ایده های شخصی کار فرما در مورد کیفیت هوای محیط

در طراحی سیستم تهویه مطبوع، انتظارات وایده های شخصی کار فرما در مورد کیفیت هوای محیط باید در نظر گرفته شود. آیا کار فرما انتظار دارد که هوای محیط در فضا یا ساختمان به طور کامل تمیز و تازه باشد؟ آیا کار فرما انتظار دارد که هوای محیط در فضا یا ساختمان به طور کامل خشک و بدون رطوبت باشد؟ آیا کار فرما انتظار دارد که هوای محیط در فضا یا ساختمان به طور کامل گرم یا سرد باشد؟

کاربرد سیستم تهویه مطبوع

تهویه مطبوع یک سیستم مهم برای کنترل دمای هوا، رطوبت و کیفیت هوا در ساختمان‌ها است. اگرچه از نظر تئوری می‌توان هر سیستم تهویه مطبوعی را برای هر ساختمانی استفاده کرد، اما در عمل به دلیل وجود عواملی چون هزینه‌های سرمایه‌گذاری و بهره‌برداری، محدودیت‌های فضا و مکان، طرح معماری، موقعیت محلی ساختمانی و ارزیابی و تجربه مهندسی طراح، تعداد سیستم‌های تهویه مطبوع مناسب برای هر ساختمان محدود خواهد بود.

معمولاً در ساختمان‌هایی که سیستم‌های گرمایش و تهویه آن‌ها ساده و ظرفیتشان مناسب است، هزینه‌های بهره‌برداری و تعمیر و نگهداری نسبتاً کم خواهد بود.

کاربردهای تهویه مطبوع معمولاً در ساختمان‌های عمومی و تجاری (ساختمان‌های اداری، کتابخانه‌ها، مراکز حمل و نقل)، ساختمان‌های تجمعی (آمفی تاترها، استودیوم‌ها)، ساختمان‌های آموزشی (مهد‌کودک‌ها، دانشگاه‌ها، مدارس)، ساختمان‌های اقامتی (خوابگاه‌ها، هتل‌ها)، ساختمان‌های مسکونی (تک واحدی، چند واحدی، آپارتمانی)، مراکز بهداشتی و درمانی (بیمارستان‌ها) و غیره است.

در ساختمان‌های مسکونی، تهویه مطبوع نقش مهمی در ایجاد شرایط آسایش و راحتی برای ساکنین دارد. سیستم‌های تهویه مطبوع در ساختمان‌های مسکونی می‌توانند به دو نوع تقسیم شوند: سیستم‌های مرکزی و سیستم‌های غیر مرکزی.

سیستم‌های مرکزی تهویه مطبوع در ساختمان‌های مسکونی معمولاً در ساختمان‌های چند واحدی و آپارتمانی استفاده می‌شوند. این سیستم‌ها از یک واحد مرکزی برای تامین هوای گرم و سرد برای کل ساختمان استفاده می‌کنند.

سیستم‌های غیر مرکزی تهویه مطبوع در ساختمان‌های مسکونی معمولاً در ساختمان‌های تک واحدی و چند واحدی استفاده می‌شوند. این سیستم‌ها از واحدهای جداگانه برای تامین هوای گرم و سرد برای هر واحد استفاده می‌کنند.